ENA a art. 607f kpk

Zaliczanie na poczet kary okresów faktycznego pozbawienia wolności

Zgodnie z art. 607f kpk na poczet orzeczonej lub wykonywanej kary pozbawienia wolności zalicza się okres faktycznego pozbawienia wolności w państwie wykonania nakazu w związku z przekazaniem.  

Powstaje problem, czy każdy rodzaj pozbawienia wolności podlega zaliczeniu.

Zgodnie z orzecznictwem „areszt domowy” stosowany w godzinach nocnych, połączony z „dozorem elektronicznym”, wykonywany wobec skazanego w Wielkiej Brytanii, należy do nieizolacyjnych środków zapobiegawczych i jako taki nie może być zaliczony na poczet wykonywanej w Polsce kary pozbawienia wolności na podstawie art. 607f KPK.

Zgodnie z wyżej przywołanym przepisem zaliczeniu  na poczet orzeczonej lub wykonywanej kary pozbawienia wolności okresu faktycznego pozbawienia wolności w państwie wykonania nakazu w związku z przekazaniem. Przepis ten jest implementacją art. 26 Decyzji Ramowej Rady Unii Europejskiej 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi (Dz.U.UE.L.2002.190.1 z późn. zm.). Norma art. 26 powyższej decyzji stanowi, że wydające nakaz Państwo Członkowskie zalicza wszystkie okresy zatrzymania, zaistniałe w wyniku wykonania europejskiego nakazu aresztowania, do całkowitego okresu zatrzymania, które ma się odbyć w wydającym nakaz Państwie Członkowskim, jako skutek orzeczenia pozbawienia wolności lub wydania środka zabezpieczającego. Zatem okresem faktycznego pozbawienia wolności w rozumieniu art. 607f KPK będzie zarówno okres tymczasowego aresztowania, jak i zatrzymania, jeżeli pozostawały one w związku z wykonaniem ENA i przekazaniem osoby poszukiwanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Brak harmonizacji przepisów proceduralnych w odniesieniu do postępowania karnego w państwach członkowskich Unii Europejskiej, skutkuje różnorodnością stosowanych środków zapobiegawczych, zarówno o charakterze izolacyjnym, jak i mieszanym. Zatem warunkiem poczynienia prawidłowych ustaleń odnośnie tego czy stosowanie określonego środka w państwie wykonywania nakazu wiązało się z faktycznym pozbawieniem wolności, jest wnikliwe rozważenie przez sąd orzekający na podstawie art. 607f KPK warunków stosowania danego środka (rodzaj, czas trwania, skutki i sposób wykonania).

W praktyce sąd każdorazowo analizuje okoliczności wykonywania danego środka zapobiegawczego, i może uznać, że ograniczenia w swobodnym przemieszczaniu się nie zakłócały dotychczasowego trybu funkcjonowania skazanego i pozostałe warunki również nie naruszały na tyle swobody skazanego, by móc je uznać za zbliżone swoją dolegliwością do faktycznego pozbawienia wolności i nie przystawały do obowiązującego w polskim porządku prawnym wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, wiążącego się z dużo bardziej dotkliwymi ograniczeniami, które ingerują znacznie głębiej w sferę wolności jednostki. 

Sąd każdorazowo bada, czy można mówić o tożsamości sytuacji skazanego i osoby skazanej w Polsce, która korzysta z dobrodziejstwa odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, a tym samym, czy okres stosowania np. „aresztu domowego” na terenie innego państwa był faktycznym pozbawieniem go wolności w rozumieniu art. 607f KPK.

Warto w tym miejscu wspomnieć o wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 lipca 2016 r., w sprawie C-294/16 PPU, w którym TSUE, odnosząc się do unormowania art. 26 decyzji ramowej Rady w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi (Dz.U.UE.L.2002.190.1 z późn. zm.), wyraził pogląd, że art. 26 ust. 1 powyższej decyzji ramowej Rady należy interpretować w ten sposób, że środki takie jak areszt domowy w wymiarze 9 godzin na dobę w godzinach nocnych, połączony z dozorem elektronicznym danej osoby za pomocą opaski elektronicznej, z obowiązkiem stawiennictwa codziennie lub kilka razy w tygodniu w komisariacie Policji w określonych godzinach, a także z zakazem występowania o wydanie dokumentów umożliwiających podróż za granicę, nie są co do zasady - uwzględniając rodzaj, czas trwania, skutki i sposób wykonania całokształtu tych środków - do tego stopnia ograniczające, by wywierały skutek w postaci pozbawienia wolności porównywalny z osadzeniem i tym samym zostały zakwalifikowane jako „zatrzymanie” w rozumieniu tego przepisu. Skoro art. 607f KPK stanowi implementację decyzji ramowej w sprawie europejskiego nakazu aresztowania, konieczne jest zatem stosowanie jego wykładni w zgodzie z prawem europejskim, a w szczególności z art. 26 decyzji ramowej (por. także wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 16 czerwca 2005 r. w sprawie C-105/03, Pupino).