Procedura Odbioru Prawa Jazdy po upływie okresu na jaki zostało zatrzymane

Od 17 września 2022 obowiązuje nowy taryfikator punktów karnych i wyższe kary. Przekroczenie prędkości o 50 km/h skutkuje przyznaniem 15 punktów karnych. Podobna kara grozi za wiele innych wykroczeń, skutkiem czego stracić prawo jazdy jest o wiele łatwiej.

Równie ważne jak to kiedy może dojść do zatrzymania prawa jazdy jest to, jak wygląda procedura ich odbioru. Tu występują różnice w zależności od okresu, na który prawo jazdy zostało zatrzymane.

Po pierwsze, trzeba ustalić od jakiej daty liczymy zakaz prowadzenia pojazdów w związku z zatrzymaniem prawa jazdy.

Orzeczony przez Sąd zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych biegnie od momentu odebrania kierowcy dokumentu prawa jazdy przez funkcjonariusza policji, co aktualnie następuje w sposób elektroniczny. Jeżeli sąd orzeknie zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na określony okres, to w wyroku skazującym zaliczy na jego poczet okres od daty zatrzymania przez policję dokumentu do dnia wydania wyroku.

W przypadku zatrzymania prawa jazdy na okres krótszy niż rok, aby je odebrać, należy w Urzędzie Miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub we właściwym starostwie powiatu złożyć wniosek o zwrot zatrzymanego prawa jazdy. Istnieją dwie możliwości złożenia wniosku. Można zrobić to tradycyjnie, udając się do Urzędu Miasta lub wysłać wniosek pocztą. We wniosku należy zaznaczyć w jakiej formie chce się odebrać swoje prawo jazdy – czy zrobić to w Urzędzie osobiście, czy pocztą. Do wniosku należy załączyć dowód uiszczenia opłaty za zwrot prawa jazdy. Jeżeli poprzednio wykonane badania lekarskie utraciły ważność lub zostało wydane skierowanie na takie badania. Do wniosku załącza się również kolorową fotografię. Oczywiście składając wniosek należy przedstawić również inny dokument tożsamości. 

Za zwrot prawa jazdy uiszcza się opłatę ewidencyjną w wysokości 50 gr. Prawo jazdy zostanie zwrócone od razu po złożeniu wniosku, jeżeli nadal jest ono ważne i wnioskodawca ma aktualne badania, w których lekarze zdecydowali, że może kierować pojazdem. W przypadku konieczności przedstawienia nowych badań lekarskich, prawo jazdy winny być do odbioru w terminie 7 dni. 

Ponieważ od grudnia 2020 posiadanie przy sobie fizycznego dokumentu prawa jazdy nie jest obowiązkowe, kierowca popełniając wykroczenie może stracić prawo jazy wirtualnie. Policja dokonuje wówczas odpowiedniej adnotacji w Centralnej Ewidencji Kierowców. Informacja o zatrzymaniu pojawia się także w aplikacji mObywatel, w zakładce "Prawo Jazdy". Odzyskanie dokumentu po upływie okresu zatrzymania wymaga dochowania procedury opisanej powyżej. Dopiero wtedy  zostaje zaktualizowana baza CEK i  mObywatel, skąd znika adnotacja o zatrzymaniu.

Utrata ważności prawa jazdy w czasie jego zatrzymania

Jeśli prawo jazdy utraci ważność w czasie jego zatrzymania, kierowca otrzyma nowy dokument. To pociąga za sobą konieczność uiszczenia opłaty, a okres oczekiwania na dokument wynosi do 7 dni.

Prawo jazdy zatrzymane na dłużej niż rok.

W sytuacji zatrzymania prawa jazdy na okres ponad jednego roku, kierowca musi ponownie przystąpić do egzaminu teoretycznego oraz praktycznego na prawo jazdy, i oczywiście go zdać. W tym miejscu należy uściślić, że w sytuacji orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów na dokładnie 12 miesięcy lub dokładnie 1 rok, wystarczy, gdy po upływie zakazu kierowca złoży opisany wyżej wniosek, we właściwym Urzędzie Miasta.

Skrócenie okresu zatrzymania prawa jazdy.

W sytuacji, gdy zatrzymanie prawa jazdy miało miejsce w związku ze spożyciem alkoholu, kierowca może starać się o odzyskania prawa jazdy wcześniej, gdy:

- minęła co najmniej połowa okresu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów;

-  minęło co najmniej 10 lat od orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów.

Jeżeli któryś z ww. warunków zostanie spełniony, a postawa skazanego, jego właściwości i warunki osobiste są odpowiednie i budzą przekonanie, że prowadzenie przez niego pojazdów nie będzie zagrażać bezpieczeństwu w komunikacji, Sąd może zmienić zakres orzeczonego wcześniej zakazu. Kierowca będzie mógł prowadzić pojazd, lecz tylko taki, który będzie wyposażony w blokadę alkoholową. Urządzenie to blokuje możliwość uruchomienia pojazdu, jeśli czujniki wykryją, że w wydychanym przez kierowcę powietrzu znajduje się co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm³.

Jazda bez prawa jazdy po upływie zakazu.

Niestety, sam upływ okresu zatrzymania prawa jazdy nie powoduje, że już następnego dnia kierowca może prowadzić pojazd. Pomimo, że aktualnie brak jest obowiązku posiadania przy sobie fizycznie dokumentu prawa jazdy, osoba, której już upłynął okres zatrzymania prawa jazdy, nie ma prawa jeździć samochodem. Analogiczny scenariusz ma miejsce w sytuacji, gdy po okresie orzeczonego zakazu, kierowca zda stosowne egzaminy, lecz jeszcze nie odbierze prawa jazdy. Wtedy również nie jest on uprawniony do prowadzenia pojazdu mechanicznego. W obu ww. sytuacjach, w przypadku dokonania kontroli przez funkcjonariuszy policji, kierowca zostanie potraktowany jako osoba kierująca pojazdem mechanicznym bez stosownych uprawnień.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o kierującym pojazdami dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów składającym się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy jest:

1. wydane w kraju:

a) prawo jazdy,

b) pozwolenie wojskowe,

c) międzynarodowe prawo jazdy lub

2) wydane za granicą:

a) międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym, podpisanej w Genewie 19.09.1949 r. (Dz.U. z 1959 r. poz. 321 ze zm. i poz. 322 ze zm.),

b) krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym sporządzonej w Wiedniu 8.11.1968 r. (Dz.U. z 1988 r. poz. 40 ze zm. i poz. 44 ze zm.),

c) krajowe prawo jazdy wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej, państwie członkowskim Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej,

d) krajowe prawo jazdy określone w umowie międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, lub

3) zagraniczny dokument wojskowy, określony w umowach międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Oznacza to, iż pomimo upływu okresu zakazu prowadzenia pojazdów i zatrzymania prawa jazdy, do czasu odbioru prawa jazdy lub innego dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami wymienionymi w art. 4 ust. 1 ustawy o kierującym pojazdami, kierowca prowadzący pojazd jest traktowany jako osoba, która kieruje bez wymaganych uprawnień tj. bez dokumentu prawa jazdy, popełnia wykroczenie z art. 94 kw.