Warunkowe przedterminowe zwolnienie jakie są podstawy jego stosowania

Temat warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbywania reszty kary jest bardzo obszerny i wymaga omówienia wielu aspektów tej instytucji. W tym wpisie skupię się na jednym z nich.

Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę, że rozpoznanie wniosku o udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia wymaga dokonania przez sąd jego oceny pod kątem wszystkich ustawowych przesłanek oraz ustalenia prognozy kryminologiczno-społecznej. To oznacza, że sąd ma obowiązek wskazać, które okoliczności przemawiają za udzieleniem warunkowego przedterminowego zwolnienia, lub też sprzeciwiają się postawieniu pozytywnej prognozy. Innymi słowy pozytywna prognoza musi być wynikiem łącznej oceny wszystkich kryteriów zawartych w  art. 77 § 1 KK. Tak dokonana ocena powinna stanowić podstawę decyzji sądu co do tego czy skazany zasługuje na warunkowe przedterminowe zwolnienie.

Analiza orzecznictwa wskazuje, że z treści art. 77 § 1 KK wynika, iż rozpoznając wniosek o udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia należy ocenić przez pryzmat wszystkich ustawowych okoliczności i ustalając prognozę kryminologiczno-społeczną wskazać, które z nich sprzeciwiają się postawieniu pozytywnej prognozy, ewentualnie przemawiają za udzieleniem warunkowego przedterminowego zwolnienia. Dodatnia prognoza powinna być zatem rezultatem kumulatywnej oceny wszystkich kryteriów zawartych w normie art. 77 § 1 KK i na tej podstawie sąd powinien dopiero zważyć, czy skazany zasługuje na dobrodziejstwo warunkowego przedterminowego zwolnienia (postanowienie SA w Krakowie z 26.8.2014., II Kzw 903/14).

Okolicznościami niekorzystnie rokującymi w zakresie przestrzegania przez skazanego porządku prawnego na wolności, w tym także możliwości prawidłowego sprawowania dozoru kuratora w przypadku warunkowego przedterminowego zwolnienia mogą być np. odbywanie kary pozbawienia wolności za dwa lub więcej przestępstw popełnionych na przestrzeni kilku miesięcy, w warunkach recydywy z art. 64 § 1 KK., fakt wcześniejszych skazań. W konsekwencji, w wyniku kumulatywnej oceny wszystkich kryteriów i okoliczności zawartych w art. 77 § 1 KK. sąd może ustalić brak pozytywnej prognozy kryminologiczno-społecznej w stosunku do takiego skazanego

Jako pozytywnie rokujące okoliczności sądy uwzględniają np. fakt, że skazany odbywa karę na oddziale półotwartym w systemie terapeutycznym, realizuje zadania w ramach terapii uzależnionych od alkoholu. Jednak okoliczności tych nie można oczywiście przeceniać zwłaszcza w sytuacji, gdy skazany jest recydywistą karnym przystosowanym do warunków izolacji penitencjarnej.

Kumulatywna ocena przesłanek wymienionych w art. 77 § 1 KK, oznacza więc ocenę przez sąd postawy, właściwości i warunków osobistych skazanego, okoliczności popełnienia przez niego przestępstwa oraz jego zachowania po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary pozbawienia wolności pod kątem tego, czy uzasadnia ona przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności, że nie popełni ponownie przestępstwa. Sąd ocenia czy resocjalizacja skazanego  została ukończona czy też powinna być kontynuowana w warunkach izolacji penitencjarnej.

Co istotne, za warunkowym przedterminowym zwolnieniem nie mogą przemawiać okoliczności natury osobistej lub rodzinnej. Warunkowe przedterminowe zwolnienie nie ma na celu łagodzenia negatywnych skutków dla sytuacji skazanego, związanych z osadzeniem go w zakładzie karnym. Fakt, że sytuacja socjalna i majątkowa żony oraz dzieci skazanego jest bardzo zła, mógłby stanowić ewentualną podstawę do przerwy w wykonaniu orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności. Wszak okoliczność ta nie świadczy o postępach w resocjalizacji skazanego.