Postępowanie w sprawie ENA
Jeszcze zanim do polskiego sądu wpłynie europejski nakaz aresztowania, sąd okręgowy może zastosować w stosunku do osoby ściganej tymczasowe aresztowanie na czas nie dłuższy niż 7 dni. właściwy organ sądowy, który wydał europejski nakaz aresztowania, może bowiem zwrócić się o to zapewniając, że wobec osoby ściganej zapadł prawomocny wyrok skazujący lub wydano inną decyzję będącą podstawą pozbawienia wolności. Istnieje zatem możliwość zastosowania tymczasowego aresztowania na najwcześniejszym etapie postępowania w przedmiocie wykonania europejskiego nakazu aresztowania, kiedy doszło do zatrzymania osoby ściganej na podstawie wpisu w SIS (Systemie Informacyjnym Schengen), natomiast organ państwa wydania europejskiego nakazu nie przekazał jeszcze prokuratorowi tego nakazu.
Tymczasowe aresztowanie w takim wypadku sąd okręgowy stosuje na wniosek prokuratora. Dobry adwokat wskazuje, że przypadku, gdy organ sądowy, który wydał europejski nakaz aresztowania, nie przedstawi jego oryginału w terminie 7 dni - tymczasowe aresztowanie ustaje.
Podstawą przekazania z terytorium Polski osoby ściganej jest wydany w państwie UE europejski nakaz aresztowania , którego celem jest przeprowadzenie w państwie UE przeciwko takiej osobie postępowania karnego lub wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności albo innego środka polegającego na pozbawieniu wolności. Stanowi to znaczne uproszczenie i przyspieszenie procedury wydawania-przekazania osób między organami państw UE - czyli zastąpienie tradycyjnego postępowania ekstradycyjnego.
Organami właściwymi do przyjmowania ENA wydanych przez organy innych państw UE są właściwe miejscowo prokuratury okręgowe.
Pierwszą czynnością procesową w Polsce jest przesłuchanie osoby ściganej europejskim nakazem aresztowania przez prokuratora. W praktyce w razie otrzymania takiego nakazu prokurator musi zapewnić stawiennictwo tej osoby przed prokuratorem poprzez zatrzymanie lub wezwanie na przesłuchanie, ewentualnie zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie. Prokurator ma obowiązek poinformować osobę której nakaz dotyczy o treści ENA oraz o możliwości wyrażenia zgody na przekazanie lub zgody na niestosowanie przepisu zgodnie z którym osoby przekazanej w wyniku wykonania nakazu nie można ścigać za przestępstwa inne niż te, które stanowiły podstawę przekazania, ani wykonać orzeczonych wobec niej za te przestępstwa kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności. (tzw. zasada specjalności). Następnie prokurator kieruje do właściwego miejscowo sądu okręgowego wniosek wraz ze swoim stanowiskiem w kwestii wykonania ENA.
Na wniosek prokuratora sąd okręgowy - o ile to konieczne - może zastosować tymczasowe aresztowanie. Konieczność taką może jako pierwszy dostrzec prokurator i taki wniosek powinien skierować do sądu okręgowego łącznie z wnioskiem w przedmiocie wykonania nakazu europejskiego. Posiedzenie w sprawie tymczasowego aresztowania może być połączone z orzekaniem w przedmiocie przekazania. Może się jednak zdarzyć, że np. z uwagi na brak pełnej dokumentacji pozwalającej na rozstrzygnięcie kwestii ENA, orzekanie co do przekazania łącznie z tymczasowym aresztowaniem będzie utrudnione. Wówczas Sąd wyznacza posiedzenie poświęcone rozpoznaniu wniosku prokuratora o zastosowanie tymczasowego aresztowania, a dopiero później posiedzenie w przedmiocie przekazania.
Sąd okręgowy może zastosować tymczasowe aresztowanie na czas niezbędny do przekazania osoby ściganej z zastrzeżeniem, że łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania nie może przekroczyć 100 dni. Co istotne, istnienie wydanego w innym państwie UE prawomocnego wyroku skazującego lub innej decyzji stanowiącej podstawę pozbawienia wolności osoby ściganej jest samoistną podstawą zastosowania tymczasowego aresztowania.
Co istotne, dobry adwokat zwraca uwagę, że w przedmiocie przekazania i tymczasowego aresztowania sąd okręgowy orzeka na posiedzeniu w którym mają prawo wziąć udział prokurator i obrońca